Asenkron motorlar, ilk kalkış anında şebekeden nominal akımın yaklaşık 8 katına kadar fazla akım çekerler. Bu ani kalkış akımı motorunuzda elektriksel ve mekanik olarak motorunuzda istenmeyen stresler oluşturur. Motorunuza uzun vadede zarar verir veya kullanım ömrünü azaltan zararlar oluşturabilir. Tesisinizde istenmeyen arızalar ve bunun sonucunda önceden öngörülemeyen duruşlar yaşanabilir. Günümüzde artık bu tip arızaların önüne geçebilmek için doğrudan yolverme yerine çeşitli yol verme sistemleri geliştirilmiştir. Bu makalemizde ise, bu yöntemlerden oto trafo ile yol verme ve tristörlü yumuşak yol verme (soft starter) yöntemlerini sizlere anlatmaya çalışacağız. Her iki Yöntemi de ayrı ayrı ele almaya çalışalım.
Oto Trafo ile Yol Verme :
Orta Gerilim motorlarında doğrudan yolverme yerine başlangıç akımını sınırlamak veya motorlardaki mekanik torku azaltmak oto trafo ile yol veririz. Oto trafolar, gerilim ayarlama görevi yapan bir çeşit transformatördür. Bu yol verme yönteminde şebeke gerilimi oto trafoya bağlanır. Kademeli olarak sarılan oto trafonun sekonder ucundan alınan gerilim motora uygulanır. Bu yöntem ile yol alma akımı, nominal çalışma akımının %65’ine kadar düşebilmektedir. Ancak her kademe geçişlerinde motor doğrudan yolverme de görüldüğü kadar daha sert olmasa da motor elektrik ve mekanik olarak streslere yine maruz kalır.
OG Yumuşak Yol verici (Soft Starter) ile Yol Verme :
Tristörler, yapısı ve tasarımından dolayı akım ile yol verilebilen yarı iletkenlerdir. Motora ilk kalkış anında nominal gerilim değerini değiştirerek daha düşük akım değeri ile motora kalkışı sağlanmış olur. Örneğin fan/pompa uygulamalarında nominal akımın 3-4 katı akımla yol vermek mümkündür.
Tristör kontrollü yumuşak yol vericiler, motorlarda hem yumuşak kalkış hem yumuşak duruş imkanı sağlamaktadır. Böylece yukarıda bahsedilen elektriksel ve mekanik streslere uğramadan yol verilmiş olur. Özellikle motor bir kere yol verildikten sonra çalışması boyunca hız ayarı gerekmeyen uygulamalarda önemli bir tercih olabilir. Motorda hız ayarı yapılmayan yerlerde çok yaygın kullanılır.
Tristör kontrollü yumuşak yol vericiler şebeke ile motor arasına bağlanırlar. Yumuşak Yolverici, motora uygulanan gerilim ve motor akımı sınırlayarak yol verme işlemi yapmış oluruz.
Yumuşak yol vericiler, günümüzde artık mikroişlemci kontrollü olmasıyla ilave kontrol sistemleri ile donatılmış motordaki tork-akım ilişkisini zamana bağlı olarak ayarlamasıyla, motorun devreye girmesi çıkması darbe (oto trafo yol verme şekline göre) yapmadan gerçekleşmektedir. Yumuşak yol verici ile motora tatbik edilen gerilim ve akım sınırlaması, yükün tipine göre uygun rampa tipini seçerek, kalkış-duruş süresi ayarları yapmakla mümkündür. Ayrıca dahili by-pass kontaktörlü yapıda olduğundan dolayı ilave kontaktöre gerek yoktur. Yumuşak yol vericiler gelişmiş koruma parametreleri ile motora yol verdikten sonra by-pass ‘a geçince motor koruma parametreleri aktif olarak korumaya devam etmektedir. Dijital ekranı sayesinde de izlemek mümkündür. Arıza bilgisi olduğunda kendi hafızasında istatiksel bilgilerden bakılabilir.
OG Yumuşak Yol Verici (Soft Starter) ’ın Oto Trafoya Göre Avantajları :
- Motorun ani duruş ve kalkışlarını engelleyerek mekanik ekipmanların kullanım ömürlerini uzatması,
- OG ve AG bölümleri fiberoptik olarak haberleşir ve birbirinden tamamen izole durumdadır
- Gelişmiş motor koruma özellikleri ile (Aşırı akım koruması, Yüksek-Düşük gerilim koruması, Toprak kaçağı koruması, Faz koruması …) motorun ömrünü uzatması,
- Kalkış ve duruş rampaları seçilebilir.
- RS485 Modbus ve Profibus haberleşme imkanı(opsiyonel)
- Ağır şartlara göre tasarlanmışlardır
- IP30 ‘dan IP 54 ‘e kadar farklı koruma sınıflarında yapılabilir.
- Bakım gereksinimlerin az olması,
- OG VFD’ye göre daha az yer kaplar.
- Motor durma süresinin ayarlanması.
Her türlü Yumuşak Yol verici ihtiyaçlarınızda, teknik destek ve teklif çalışmalarında sizlere yardımcı olabiliriz. İhtiyacınız olduğunda bizlere www.cedetas.com.tr web sitemizden bizlere ulaşabilirsiniz.
